فن کویل چیست؟

یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات تهویه مطبوع فن کویل یا فن‌ کوئل است . از فن کویل برای تهویه مطبوع تابستانی و زمستانی واحدهای مسکونی، اداری، تجاری و غیره استفاده می‌شود. کارکرد اصلی این دستگاه، خنک یا گرم کردن فضا است. برای آشنایی بیشتر با این دستگاه، تا انتهای مقاله پیش رو با گروهن آبگین تهویه ما همراه باشید. در این مقاله درباره فن کویل اطلاعات کاملی را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

فن کویل و تهویه مطبوع در چهار فصل

عملکرد فن کویل (fan coil) به این صورت است که آب سرد چیلر در تابستان یا آب گرم پکیج یا بویلر در زمستان در کویل جریان یافته و با ایجاد گردش هوا توسط فن و تماس هوا با سطح کویل سرد یا گرم دمای هوای خروجی از فن کویل کاهش (در تابستان) یا افزایش (در زمستان) می‌یابد و هوای تهویه شده به فضای مورد نظر تزریق می‌شود.

دستگاه فن کویل مولد سرمایی یا گرمایی نیست، بلکه صرفاً با ایجاد تبادل حرارت بین هوا و سیال واسط درون کویل که از سمت چیلر یا بویلر تأمین می‌گردد، باعث کاهش یا افزایش دما می‌شود. با اینکه امکان تأمین هوای تازه در فن کویل‌ها وجود دارد، اما باید توجه داشت فن کویل‌ها عموماً Full return هستند.

اجزای فن کویل

دستگاه فن کویل از اجزا و قطعات مختلفی تشکیل شده‌ است که مشخصات و ویژگی‌های آنها به ظرفیت و ابعاد فن کویل بستگی دارد. در ادامه این قطعات را معرفی می‌کنیم:

الکتروموتور

تنها قطعه برقی موجود در فن‌ کوئل، قسمت الکتروموتور است. وظیفه الکتروموتور به گردش درآوردن فن و در پی آن به وجود آوردن جریان هوا است. توان الکتروموتورهای مورد استفاده در فن کویل‌ها از ۱/۳۰ اسب‌ بخار الی ۱/۱۶ اسب‌ بخار است که با توجه به توان آنها، ظرفیت هوادهی فن کویل‌ها تعیین می‌شود.

الکتروموتور فن کویل‌ها در دو نوع یک سر شفت و دو سر شفت تولید می‌شوند. در نوع یک سر شفت یک عدد فن و در نوع دو سر شفت دو عدد فن به آن متصل می‌شود. الکتروموتورهای مورد استفاده در فن کویل ساخت شرکت آبگین تهویه توانایی کار در دمای ۵۰ درجه سانتیگراد را داشته و همچنین قابلیت تحمل نوسانات ولتاژ و فرکانس به‌ ترتیب 10 درصد و 50 درصد را دارد. الکتروموتورهای الکتروژن مورد استفاده در فن کویل‌های آبگین تهویه تحت استاندارد شرکت Sisme ایتالیا هستند.

الکتروفن

الکترون‌های مورد استفاده در فن کویل‌ها از نوع سانتریفیوژ فوروارد هستند و با توجه به ظرفیت هوادهی مورد نیاز ابعاد طول و قطر آنها متغیر است. فن‌های نصب شده در فن کویل‌های آبگین تهویه از نوع فلزی گالوانیزه است و دارای بالانس استاتیکی و دینامیکی و بدون لرزش هستند. باید توجه داشت بهترین نوع مواد اولیه جهت ساخت فن ورق گالوانیزه است.

متأسفانه بعضی از تولید کنندگان جهت کاهش قیمت تمام شده از فن‌های ABS نیز در تولیدات خود استفاده می‌کنند که مطلقاً پیشنهاد نمی‌شود. زیرا این فن‌ها به‌ سرعت از بالانس خارج شده و تولید لرزش و صدای زیاد می‌کنند. فن با اتصال به الکتروموتور و در نتیجه چرخش آن باعث به جریان در آمدن هوا می‌شود.

فن کویل سرمایشی و گرمایشی

یکی از قسمت‌های مهم و اصلی هر دستگاه فن کویل، کویل سرمایشی و گرمایشی است. وظیفه کویل افزایش یا کاهش دمای هوا با توجه به نیاز کاربر است. عملکرد کویل به این صورت است که آب سرد تولید شده در چیلر در فصل گرما درون آن جریان می‌یابد و هوای جریان یافته توسط فن با سطح کویل تماس پیدا کرده و دمای آن کاهش می‌باید و به فضای مورد تهویه تزریق می‌شود.

همین فرآیند در فصل سرما با گردش آب گرم بویلر یا پکیج آبگرم در داخل کویل انجام‌ می‌شود و باعث افزایش دمای هوای خروجی از فن کویل می‌شود. بسته به شرایط مورد نیاز، تهویه می‌تواند یک کویل مشترک یا دو کویل مجزای سرمایشی و گرمایشی در فن کویل تعبیه شود. در فن‌ کوئل‌های استاندارد از یک کویل مشترک جهت سرمایش و گرمایش استفاده می‌شود. باید توجه داشت که ظرفیت کویل بر اساس سرمایش مورد نیاز طراحی می‌شود که در حالت گرمایش نیز قطعاً پاسخ‌گو خواهد بود.

سینی فن کویل

سینی درین در فن کویل در تحتانی‌ترین قسمت فن کویل نصب می‌شود. وظیفه سینی جمع آوری رطوبت درین (تقطیر) شده هوا در نتیجه تماس با سطح کویل سرمایشی و انتقال آن از طریق لوله خروجی به فاضلاب است. لوله خروجی فن کویل با توجه به محل نصب لوله خروجی آب می‌تواند در سمت چپ یا سمت راست فن کویل باشد. جنس سینی درین فن کویل‌های ساخت شرکت آبگین تهویه از جنس فلز با پوشش رنگ پودری الکترواستاتیک و ضد زنگ و پوشش عایق تزریقی است.

فیلتر تصفیه هوا

وظیفه فیلتر در ورودی هوای فن کویل، فیلتراسیون و تصفیه هوا است. از آنجایی که گردش هوا در فن کویل‌ها از نوع Full return است وجود فیلتر در ورودی هوای فن کویل به جذب گرد و غبار و دوده موجود در هوای اتاق کمک به سزایی می‌کند. فیلترهای فن کویل‌های آبگین تهویه از نوع پارچه‌ای Micro قابل شستشو هستند و نیازی به تحمیل هزینه و تعویض آنها وجود ندارد.

بدنه دستگاه

بدنه فن کویل‌های شرکت آبگین تهویه تماماً از جنس ورق گالوانیزه با کیفیت بالا (گل ریز) بوده که با توجه به ظرفیت و ابعاد آن، ضخامت بدنه می‌تواند متغیر باشد. تمامی اتصال ورق‌های بدنه به‌ صورت پیچ و مهره‌ای بوده و جلوی هرگونه شل شدن و تولید صدا در اتصال قطعات مختلف فن کویل گرفته شده‌ است. هیچ‌ گونه پیچ خودکار در ساخت فن کویل‌ها استفاده نشده است.

عایق صوتی

جهت کاهش صدا در داخل بدنه فن کویل، قسمت فن و الکتروموتور از عایق صوتی نوع شانه تخمه مرغی با ارتفاع تاج ۱ سانتی‌متر استفاده می‌شود. استفاده از این نوع عایق تأثیر مثبت و به سزایی در جذب و کاهش صدا در فن کویل‌ها دارد.

ترموستات فن کویل

وظیفه ترموستات تنظیم دمای اتاق و به طبع آن دمای هوای خروجی از فن کویل است. ترموستات‌ها روی دیوار نصب شده و در دو نوع دستی و ریموت دار تولید می‌شوند. به‌کمک ترموستات‌ها می‌توان دمای هر اتاق را به‌ صورت مجزا تنظیم نمود و دماهای مختلفی را داشت.

نحوه کارکرد فن کویل

از فن کویل برای تهویه مطبوع تابستانی و زمستانی در پروژه‌های مسکونی، تجاری، درمانی، اداری و صنعتی استفاده می‌شود. وظیفه فن کوئل به گردش درآوردن هوا و کاهش یا افزایش دمای هوا بر اساس نیاز است.

نحوه عملکرد فن کویل به این صورت است که با چرخش الکتروموتور، فن هوا وارد قسمت مکش فن کویل شده و پس از عبور از فیلتر هوا با سطح کویل (سرمایشی یا گرمایشی) برخورد و تماس پیدا می‌کند. پس از تبادل حرارت بین هوا و کویل، دمای هوا کاهش یا افزایش می‌یابد و به فضای مورد نظر جهت تهویه تزریق می‌شود. در فصل تابستان آب سرد از چیلر در کویل در جریان بوده و در زمستان آب گرد پکیج یا بویلر در داخل کویل در گردش است.

معرفی انواع فن کویل ایرانی

فن کویل ها بر اساس عملکرد، ساختمان آنها، محل نصب و قرارگیری و جهت تهویه هوا در انواع مختلفی دسته بندی می شوند:

فن کویل سقفی توکار

عمومی‌ترین و پرکاربردترین نوع فن کویل شکل سقفی توکار آن است. فن کویل سقفی توکار با توجه به ساختمان و شکل آن در داخل سقف کاذب نصب می‌شود و هوای تهویه شده توسط آن از طریق دریچه‌هایی به داخل فضای مورد تهویه تزریق می‌شود. به‌ دلیل محل قرارگیری این نوع فن کویل، توزیع هوا به‌ صورت یکنواخت و مناسب تری صورت‌ می‌گیرد و از آنجایی که در سقف قرار نصب می‌شود، فضایی را در سطح اشغال نمی‌کند.

فن کویل کانالی

ساختار کلی فن کویل کانالی مانند فن کویل سقفی است، با این تفاوت که ظرفیت هوادهی فن کویل کانالی بیشتر بوده و توزیع هوا از طریق کانالی که از فن کویل خارج می‌شود و به دو یا چند دریچه ختم می‌گردد، انجام‌می‌شود.

محل قرارگیری فن کویل کانالی معمولاً در ورودی ساختمان یا راهروها بوده و هوای تهویه شده از طریق کانال به فضاهای دیگر منتقل می‌شود. این نوع فن کوئل ها شباهت زیادی به چیلر تراکمی دارند و برای ساختمان های مسکونی قابل استفاده هستند.

فن کوئل زمینی

قدیمی‌ترین نوع فن کویل نوع زمینی آن است که مانند رادیاتور در کنار دیوار و روی زمین نصب می‌شود. معمولاً در ساختمان‌ها، هتل‌ها و بیمارستان‌های قدیمی با فن کویل زمینی مواجه شده‌ایم که به‌ دلیل توزیع نامناسب هوا و اشغال سطح استفاده از این نوع فن کویل‌ها به‌ شدت کاهش یافته و تقریباً منسوخ شده‌ است.

فن کویل دیواری

ظاهر این نوع فن کویل مانند کولرهای گازی اسپیلت است و روی دیوار نصب می‌شود. در این نوع فن کویل هم مانند فن کویل‌های دیگر آب سرد یا گرم در داخل کویل جریان می‌یابد و هوا در اثر تماس با سطح کویل کاهش یا افزایش دما می‌یابد و به فضای مورد نظر جهت تهویه دمیده می‌شود.

فن کوئل کاستی

محل نصب این نوع فن کویل در سقف و جهت توزیع هوای آن به‌ صورت تک یا چند جهت است. در این نوع فن کویل امکان تغییر جهت هوادهی وجود دارد. محل قرارگیری و نصب فن کویل کاستی عموماً در مرکز سقف است.

مزایای انواع فن کویل

استفاده از فن کویل جهت تهویه مطبوع دارای مزایای متعددی است. این مزایا در ساختمان های مسکونی، اداری و درمانی دارای ویژگی های مثبت بیشتری نیز هستند. در جدول زیر مهمترین مزایای استفاده از فن کویل را می توانید مطالعه کنید:

انتخاب بهترین برند فن کویل

برای انتخاب فن کویل مناسب برای فضای مورد نظر تهویه، باید مواردی مانند ظرفیت هوادهی، ظرفیت سرمایشی و گرمایشی و افت فشار فن مورد توجه و بررسی قرار گیرد، برای این منظور باید کاتالوگ تولید کننده فن کویل بررسی شود. توجه به شرایط فضای مورد نظر جهت تهویه از قبیل متراژ، ارتفاع سقف، آفتاب گیر بودن، فضاهای مجاور تهویه شده، تعداد افراد حاضر در فضای مورد نظر، نوع فعالیت افراد و… در انتخاب فن کویل با ظرفیت مناسب به تهویه مناسب و صحیح کمک به سزایی می‌کند.

اما برای محاسبه و انتخاب سرانگشتی فن کویل برای واحدهای مسکونی با ارتفاع سقف حدود 3 متر و در اقلیم معتدل می‌توانید از جدول زیر استفاده نمایید:

سطح صدا و لرزش فن کویل

فن کویل‌های تولید آبگین تهویه دارای سطح صدا و لرزش بسیار پایینی در میان فن کویل‌های موجود در بازار هستند. با توجه به ظرفیت فن کویل‌ها، سطح صدای تولیدی می‌تواند از 37 دسی‌بل تا 52 دسی‌بل باشد. در جدول زیر سطح صدای فن کویل‌های سقفی توکار را در ظرفیت‌های مختلف می‌توانید ببینید:

تعمیر و سرویس فن کویل

در صورتی که فن کویل از برند های ساخت داخل تامین شود، با توجه به سطح کیفی خدمات پس از فروش شرکت تولید کننده، موضوع تعمیرات و سرویس و همچنین تامین قطعات یدکی فن کویل به راحتی قابل حل و فصل است. عمده مشکلی که فن کویل ها می توانند دچار آن شوند، سوختن الکتروموتور یا از بالانس خارج شدن فن است.

نشتی در کویل هم از مواردی است که هرچند بسیار کم، ولی امکان بروز آن وجود دارد. با توجه به برند فن کویل، امکان تعویض و تعمیر این موارد به راحتی قابل انجام است.

ظرفیت سرمایشی و گرمایشی، بهترین برند فن کویل

ظرفیت سرمایشی و گرمایشی کویل در فن کویل ها بر اساس ظرفیت هوادهی آنها محاسبه می شود. در جدول زیر ظرفیت سرمایشی و گرمایشی فن کویل های سقفی توکار تولید شرکت آبگین تهویه در ظرفیت های هوادهی مختلف قابل مشاهده است:

به‌ طور کلی می‌توان گفتن فن کویل بهترین تجهیز جهت تهویه مطبوع تابستانی و زمستانی برای پروژه‌های مسکونی، اداری، تجاری و… است. طول عمر بالا، استهلاک پایین، هزینه و مصائب نگهداری کم و راندمان بالا و همچنین مصرف انرژی پایین از مزایایی است که فن کویل را به‌ عنوان بهترین و محبوب‌ترین تجهیز جهت تهویه مطبوع مطرح نموده‌ است.

 

پرسش‌های متداول